Czas Garwolina

Wiele już było na tym świecie przypadków wyzwolenia, które w rzeczywistości oznaczało tylko nową liberię i nowe zniewolenie. Na przykład gdyby mieszkańcy Indii podnieśli jutro bunt i ustanowili własną republikę, atakowaną przez własne radykalne gazety, zostałoby to nazwane porażką Anglii. A przecież byłoby to w istocie kompletne zwycięstwo Anglii i angielskich metod rządzenia, osiągnięte po dwustu latach walki. Coś, co nosiłoby nazwę tryumfu Hindusów, byłoby w rzeczywistości definitywnym rozstaniem z całą hinduską tradycją polityczną. Czy król angielski rządzi w Indiach jak wschodni despota, czy indyjskie ludy rządzą się same jak zachodni demokraci – tak czy owak oznacza to porzucenie idei, że autentyczne, nieskażone Zachodem Indie mogą nas w ogóle czegoś nauczyć. Nie mam pojęcia, czy w tych sennych, wyzbytych ziemskich pragnień Indiach było coś dobrego, wiem tylko, że cokolwiek tam było, zostało zniszczone w równym stopniu przez angielskich torysów, jak przez hinduskich radykałów.

Jeszcze dobitniejszy przykład to współczesna walka o wyzwolenie kobiet. Wybryki sufrażystek są nazywane tryumfem kobiety. Bynajmniej nim nie są. Jest to tryumf mężczyzny – i czysto męskiego sposobu myślenia. Ten ruch powinien nazywać się nie feminizmem, lecz maskulinizmem. Oto całkowite zwycięstwo mężczyzny nad kobietą i męskiej logiki nad kobiecym zdrowym rozsądkiem. Od początku świata w każdej jaskini, w każdym wigwamie, przy każdym stole w bawialni, istniały dwa punkty widzenia toczące przyjacielską, lecz nieustająca wojnę i jednające się ze sobą w niebezpiecznym romansie zwanym małżeństwem.

Jeden z nich głosił, że należy trzymać się abstrakcyjnych reguł prawa, że logikę należy wyciskać jak cytrynę, że umowny kanon zachowania obowiązujący w klubie i parlamencie nie może zostać naruszony, że bezstronność intelektualna to strawa dla ducha, równie ważna jak strawa dla ciała, że drobiazgi są ważne, że reguł gry należy z cała powaga przestrzegać – któro mówiąc, był to męski punkt widzenia.

Drugi, przeciwstawny pogląd utrzymywał, że ludzi poznaje się po owocach, że szczęście i smutek nie poddają się argumentom, że najskuteczniejszy w życiu jest trzeźwy zdrowy rozsądek, że mężczyzna jest głową, a kobieta szyją, że nieważne, kto ma przywileje, ważne kto ma władzę, i przede wszystkim, że realny pożytek z mężczyzny to ryba, którą złapał, lub pole, które zaorał, a cała reszta, od parlamentu zaczynając a na sporcie kończąc, to tylko zabawy małego chłopca. Tak właśnie, w miażdżącej większości wypadków, przedstawiał się kobiecy punkt widzenia. Jest on, nie powiem, całkiem zasadny, i choć ja sam z natury należę do przeciwnego obozu, lubię patrzeć, jak kobieca flaga łopoce dumnie na wietrze.

Niestety – tej flagi już nie ma. Została spuszczona z masztu. Feministki poddały fortecę własnej płci. Przeszły do naszego obozu i ogłosiły bezwarunkową kapitulację, przyznając, że to my, mężczyźni, zawsze mieliśmy słuszność, podczas gdy kobiety zawsze się myliły; że nasze knajpy i nasze parlamenty to wspaniałe miejsca, a kobiety popełniły błąd, naśmiewając się z nich przez stulecia. I tak jak azjatycka gazeta oznacza zwycięstwo europejskich metod – tak też i ruch feministyczny oznacza kapitulację przed męskim intelektem.

Gilbert K. Chesterton, 1908

.